LAAG-SOEREN - Een hekwerk in Laag-Soeren zaait verdeeldheid. Wilde zwijnen kruipen onder het zogenoemde wildraster door, vanuit het Nationale Park Veluwezoom. Ze spitten tuinen en landbouwgronden om, op zoek naar voedsel. De provincie zou moeten zorgen dat het hek ondoordringbaar is, maar dat blijkt nog niet zo gemakkelijk. Ondertussen trekken de wilde zwijnen volgens inwoners steeds meer in de richting van het dorp.
Joke van Tol keek raar op toen ze op een ochtend haar grasveld totaal omgewoeld aantrof. Ze woont met haar man op Landgoed Laag-Soeren en weet dat er af en toe een varkentje door de gemeenschappelijke tuin loopt. Maar zo straf als nu had ze het nog niet meegemaakt.
Bekijk hoe groot de schade is aan het grasveld.
"Overdag zien we er weleens eentje, maar ze houden zich over het algemeen schuil. 's Nachts ploegen ze weleens een stukje van het gazon om, maar wat ik vanmorgen zag was schrikbarend."
Een derde deel omgewoeld
Het park bij het appartementencomplex in het oude landgoed is zeker voor een derde deel omgewoeld - en van de schuldigen is geen spoor te bekennen. "Hierachter loopt een honderden meters lang raster", legt Joke uit. "Ik ben er langs gewandeld en ik zag drie à vier plekken waar de zwijnen erdoorheen kunnen."
Joke laat zwijnenhaar zien dat aan de onderkant van het hek is blijven hangen. "Dit is een van de plaatsen waar ze er onderdoor gaan.
Het hekwerk, dat eigenlijk in de grond vast zou moeten zitten, hangt los. Om toch beesten tegen te houden, heeft iemand een provisorische barricade gemaakt van takken en stammen. "Dit houdt de zwijnen echt niet tegen", meent de bewoonster. Hier hebben de zwijnen de takken alweer weggehaald."
De wildcamera in de tuin van Landgoed Laag-Soeren toont wat er 's nachts gebeurt.
Kijk hieronder hoe een zeug en zo'n zes biggen dwars over het grasveld lopen:
De wilde zwijnen komen vanuit Nationaal Park Veluwezoom, dat volledig omheind is met een buitenraster. "Wij zijn verantwoordelijk voor het raster bínnen in het park", legt Jan Potkamp van Natuurmonumenten uit. De boswachter ziet dat het hek gedateerd is en gebreken vertoont. "Dit is een buitenraster en die zijn in beheer bij de provincie, dus die is aan zet."
Minder voedsel beschikbaar
Potkamp heeft wel een verklaring waarom de beesten juist nu door de hekken heen breken: "Dit is een jaar met heel veel wilde zwijnen. Er zijn net zoveel eikenbomen als anders, dus er is minder beschikbaar voedsel."
Volgens Potkamp wordt de druk om voedsel te zoeken te hoog: "Een eikenboom die net buiten het raster staat, die merken ze wel op. Als de eikels binnen op zijn, wroeten ze zich naar buiten." En, voegt hij toe, als ze eenmaal zo'n paadje hebben gemaakt, dan volgen er meer dieren en komen ze bovendien niet meer terug naar binnen de hekken. "Dan hebben ze een nieuw voedselgebied."
Hek begrenst verantwoordelijkheid
Zodra de wilde zwijnen buíten het Nationaal Park Veluwezoom komen, zijn ze niet meer de verantwoordelijkheid van Natuurmonumenten, legt Evert Bielleman uit. De wildbeheereenheid waarvoor hij actief is, moet zorgen dat er geen enkel wild zwijn in het buitengebied loopt. En al helemaal niet in de dorpskernen tussen Dieren en Eerbeek.
Bielleman kent de verhalen van boerengrasland dat onbruikbaar is geworden door de wroetende snuiten van de beesten, paarden die op hol slaan van de schrik en gevaarlijke verkeerssituaties die kunnen ontstaan. "'s Nachts lopen de wilde zwijnen door de bebouwde kom. Dat kan gevaar opleveren voor automobilisten."
Dweilen met de kraan open
Kunnen de jagers dan niet gewoon wat meer zwijnen afschieten? Bielleman: "Het is dweilen met de kraan open. Zwijnen afschieten is nachtwerk. Daar moet je de hele nacht voor zitten. De ene keer komen ze wel, de andere keer niet. Als je er eentje geschoten hebt, vliegen ze alle kanten op en is de rest van de roedel verdwenen. Ik ben niet in de gelegenheid om vijf nachten in de week buiten te gaan zitten. En andere jagers ook niet. En zelfs dan is het niet genoeg. Tussen Eerbeek en Dieren lopen er nu zo'n vijftien wilde zwijnen buiten het raster. Die gaan niet meer terug, want buiten het raster is genoeg te eten. Ze vinden het hier prima."
Provincie geen eigenaar, wel beheerder hek
Bielleman ziet maar één oplossing: de provincie moet als beheerder van de rasters echt met een betere oplossing komen dan af en toe een gat repareren. "Het is echt een probleem", geeft een woordvoerder van de provincie toe. Daarbij heeft ze het niet alleen over de zwijnen, maar ook over het wildraster zelf. "Het hek is een erfenis uit het verleden. Als provincie onderhouden wij het hek, maar we zijn geen eigenaar. Dat is een lastige situatie, die we eigenlijk willen veranderen."
Zwijn moet in leefgebied blijven
De provincie wil zijn werk goed doen, maar legt uit dat een hek niet binnen een dag gemaakt is. Het is zeker belangrijk dit zo goed mogelijk te regelen, aldus de woordvoerder: "Binnen de hekken is het leefgebied van de zwijnen. Daarbuiten willen we ze echt niet, omdat de dieren schade veroorzaken en ze mogelijk dierziekten kunnen overdragen, zoals varkenspest."
De provincie benadrukt een gezamenlijke verantwoordelijkheid: "De lokale wildbeheereenheid is verantwoordelijk voor het beheer van de zwijnen buiten de hekken en eigenlijk is de eigenaar van de grond, de eigenaar van het hek. Hier ligt dat door de voorgeschiedenis ingewikkelder en daar zoeken we een oplossing voor."
Eind oktober duidelijkheid
Of die oplossing er gaat komen, horen de inwoners waarschijnlijk eind oktober. Dan komen op verzoek van lokale boeren de provincie, Natuurmonumenten, de Faunabeheereenheid en een aantal inwoners van Laag-Soeren bij elkaar. Joke van Tol hoopt dat het gewroet in haar gazon dan voorbij is.
Meer schade betekent méér werk om alles weer in te zaaien. Bovendien vraagt ze zich af of de provincie de schade zal betalen. Het antwoord daarop is snel gegeven: "Schade aan productiegewassen kan gedeeltelijk vergoed worden onder het kopje wildschade. Particulieren moeten zelf zorgen dat hun grond omheind is", aldus de provincie.
Joke: "Dat is gewoon het probleem afschuiven. Wij hebben er last van, omdat zij hun verantwoordelijkheid niet nemen. Om dan te zeggen: dan moeten ze maar een hek om hun tuin zetten, dat is van de gekke!”